چرا طراحی اتاق تصویربرداری پزشکی استاندارد اهمیت دارد؟
در طراحی اتاق تصویربرداری پزشکی (مانند رادیولوژی، فلوروسکوپی یا سی‌تی‌اسکن)، رعایت استانداردهای ایمنی پرتویی حیاتی است. پرتوهای یونیزان اگر به‌درستی مهار نشوند، می‌توانند باعث بروز مشکلاتی مانند سوختگی بافت‌ها، افزایش ریسک سرطان و حتی مشکلات ژنتیکی در کارکنان و بیماران شوند.
به همین دلیل، استانداردهای بین‌المللی و الزامات سازمان انرژی اتمی ایران تأکید دارند که تمام مراکز تصویربرداری باید پیش از بهره‌برداری، نقشه ایزولاسیون پرتویی تاییدشده داشته باشند. این طراحی علاوه بر تضمین سلامت افراد، از بروز مشکلات قانونی، جریمه‌ها و تعلیق فعالیت کلینیک جلوگیری می‌کند.
عناصر کلیدی در طراحی اتاق تصویربرداری
۱. درب سربی
یکی از مهم‌ترین اجزای ایزولاسیون پرتویی، درب سربی است. این درب‌ها با لایه‌هایی از سرب (معمولاً ۲ تا ۳ میلی‌متر) مانع از نشت اشعه به بیرون می‌شوند.
🔗 برای مشاهده مشخصات فنی می‌توانید به صفحه درب سربی مراجعه کنید.
۲. دیوارها، کف و سقف ایزوله
دیوارها معمولاً با صفحات سربی یا بتن باریت پوشانده می‌شوند.
کف و سقف نیز باید بر اساس محاسبه دوز اشعه، ایزوله شوند.
در مواردی که امکان سربکوبی وجود ندارد، از پاراوان‌های سربی برای تقویت ایمنی استفاده می‌شود.
۳. شیشه‌های سربی
برای اینکه اپراتور بتواند بیمار را بدون حضور مستقیم در معرض اشعه مشاهده کند، از شیشه‌های سربی استاندارد با ضخامت معادل ۲ میلی‌متر سرب یا بیشتر استفاده می‌شود. این شیشه‌ها شفافیت لازم برای دید بالینی و در عین حال ایمنی کافی دارند.
۴. چیدمان تجهیزات
محل قرارگیری دستگاه اشعه باید طوری باشد که پرتو به سمت دیوارهای ایزوله هدایت شود.
اپراتور باید در پشت دیوار یا شیشه سربی مستقر باشد.
نصب دستگاه در گوشه‌ها یا نزدیک ورودی‌ها می‌تواند باعث افزایش نشت پرتو شود.
جدول مقایسه اجزای اصلی طراحی ایزوله
| عنصر ایمنی | کاربرد اصلی | استاندارد معمول |
|---|---|---|
| درب سربی | جلوگیری از نشت پرتو در ورودی | ضخامت ۲–۳ میلی‌متر سرب |
| دیوار سربی / باریت | ایزولاسیون جانبی | معادل ۲–۴ میلی‌متر سرب |
| شیشه سربی | دید اپراتور بدون تماس مستقیم | معادل ۲ میلی‌متر سرب |
| پاراوان سربی | محافظت موقت یا در شرایط خاص | متحرک، ضخامت ۱–۲ میلی‌متر سرب |
توصیه‌های اجرایی برای طراحی اتاق تصویربرداری
نقشه ایزولاسیون پرتویی
حتماً توسط فیزیک‌دان پزشکی تهیه شود و قبل از شروع پروژه به تأیید سازمان انرژی اتمی برسد.انتخاب متریال استاندارد
استفاده از سرب استاندارد، بتن باریت یا شیشه‌های دارای گواهی کیفیت الزامی است.نصب توسط متخصصان مجاز
نصب دیوار، درب یا شیشه‌های سربی باید توسط شرکت‌های دارای مجوز انجام شود.بازرسی و تاییدیه نهایی
پس از اتمام کار، کارشناسان حفاظت پرتویی دوز نشت را اندازه‌گیری می‌کنند. تنها پس از صدور تاییدیه امکان بهره‌برداری وجود دارد.
اشتباهات رایج در طراحی اتاق تصویربرداری
بی‌توجهی به کف و سقف و تمرکز فقط بر دیوارها
استفاده از ضخامت ناکافی سرب یا مواد غیراستاندارد
نصب درب‌های معمولی به جای درب سربی
عدم درزبندی کامل در اطراف چهارچوب‌ها و پنجره‌ها
بهره‌برداری بدون تاییدیه رسمی
طراحی اتاق تصویربرداری پزشکی فرآیندی حیاتی است که مستقیماً با سلامت بیماران و کارکنان مرتبط است. رعایت اصول فنی و استفاده از تجهیزات استاندارد مانند درب سربی، شیشه سربی و دیوارهای ایزوله، علاوه بر ارتقای ایمنی، اعتبار مرکز درمانی را نیز افزایش می‌دهد. یک طراحی اصولی یعنی کاهش ریسک، کاهش هزینه‌های آتی و رضایت بیماران.
بله. حتی در اتاق‌های کوچک، پرتوهای ایکس می‌توانند از درزها یا ورودی‌ها نشت کنند. درب‌های سربی علیخانی مطابق با استانداردهای سازمان انرژی اتمی طراحی شده‌اند تا از هرگونه نشت جلوگیری کنند.
شیشه‌های سربی علیخانی علاوه بر شفافیت بالا، معادل ضخامت استاندارد سربی را دارند. این شیشه‌ها در مراکز پرتودهی بالا (سی‌تی‌اسکن، فلوروسکوپی) آزمایش و تأیید شده‌اند.
بله، اگر از برندهای معتبر مانند Altifxray یا Rego آلمان استفاده شود. علیخانی این محصولات را با گواهی بین‌المللی عرضه می‌کند و پیش از تحویل، گزارش فنی و تاییدیه کیفیت ارائه می‌دهد.
اگر فضای کلینیک دائمی است، دیوار سربی توصیه می‌شود. اما در مطب‌هایی با فضای محدود یا موقت، پاراوان سربی انتخابی اقتصادی و کاربردی است. تیم علیخانی می‌تواند بر اساس شرایط شما بهترین گزینه را پیشنهاد دهد.
بله. نصب تخصصی و سرویس دوره‌ای توسط کارشناسان مجاز بخشی از خدمات علیخانی است. این موضوع باعث می‌شود از تاییدیه‌های رسمی حفاظت پرتویی به‌راحتی برخوردار شوید.
بدون دیدگاه