مهم‌ترین تجهیزات حفاظت دربرابر اشعه ایکس
اشعه‌های یونیزان، نوعی از تابش الکترومغناطیسی هستند که می‌توانند به سلول‌های زنده آسیب بزنند و خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند. منابع مختلفی می‌توانند این نوع از تابش را تولید کنند، از جمله خورشید، رادون، دستگاه‌های پزشکی مانند دستگاه‌های اکس‌ری و سی‌تی اسکن، و دستگاه‌های صنعتی مانند دستگاه‌های رادیوگرافی و پرتودهی. برخی از این منابع هستند و می‌توان با استفاده از روش‌های حفاظت شخصی و فنی و استفاده از تجهیزات حفاظت دربرابر اشعه، مقدار تابش دریافتی را کاهش داد.
استفاده از جلیقه و دامن سربی، پنل سربی و درب سربی برخی از این تجهیزات هستند اما یکی از روش‌های حفاظت شخصی استفاده از روپوش سربی است که سایت تجهیزات پزشکی علیخانی در این نوشته به آن می‌پردازد.
ویژگی ها، عملکرد و کارایی
روپوش سربی یک لباس حفاظتی است که برای جلوگیری از عبور تابش چشمگیر به بخش‌های حساس بدن استفاده می‌شود و عمدتاً از جنس وینیل است که با سرب (Pb) آغشته شده است. سرب یک فلز سنگین و چگال است که مولکول‌های تابش را جذب و منعکس می‌کند و به همین دلیل در حفاظت در برابر تابش چشمگیر نقش دارد. روپوش سربی فقط زمانی کارآمد است که به درستی پوشیده شود و حفاظت لازم را در برابر منبع تابش فراهم کند. کارفرمایان باید اطمینان حاصل کنند که بازرسی‌های دوره‌ای بصری و لمسی از روپوش‌های سربی صورت گیرد تا علائم خراب شدن (مانند ساییدگی، سوراخ، یا ترک) یا سوء استفاده قبلی (مانند شل شدن یا تغیر شکل سرب) را شناسایی کنند.
چگونه از روپوش سربی استفاده کنید؟
برای استفاده صحيح باید به نکات زیر توجه کنید:
- انتخاب مناسب: روپوش‌های سربی در اندازه‌ها، شکل‌ها، وضعیت‌ها و ضخامت‌های مختلفی در دسترس هستند. باید روپوش سربی را بر اساس نوع و مقدار تابشی که قرار است در معرض آن قرار بگیرید، انتخاب کنید. برای مثال، برای حفاظت از قفسه سینه یا شکم می‌توانید از یک محصول استاندارد استفاده کنید، اما برای حفاظت از تیروئید می‌توانید از یک گردن‌بند سربی (که به عنوان یک شیلد تیروئید یا گلوبند تیروئید شناخته می‌شود) استفاده کنید3. همچنین باید روپوش سربی را با توجه به اندازه و وزن خود انتخاب کنید تا راحت و مناسب بر روی بدن شما قرار بگیرد.
- پوشیدن روپوش سربی به درستی: حفاظت از تمام بخش‌های حساس بدن شما مهم است. بهتر است هیچ فضای خالی بین روپوش و پوست شما نباشد. باید آن را به خوبی محکم کرده و از آسیب دیدگی آن جلوگیری کنید. همچنین باید رعایت کنید که در زمان نیاز به حفاظت، روپوش سربی را در حالت مناسب قرار دهید. برای مثال، اگر قصد دارید از گلوبند تیروئید استفاده کنید، باید آن را در زمان عکسبرداری از گردن خود قرار دهید و نه در زمان عکسبرداری از دست یا پا.
- نگهداری پس از استفاده: پس از اتمام عمل تابش‌دهی، باید روپوش سربی را به آرامی و با دقت حذف کنید و آن را در جای مناسب قرار دهید. آن را را خم نکنید. بهتر است آن را در حالت صاف و یکنواخت نگه دارید و در یک محل خشک و تاریک قرار دهید. همچنین باید پس از هر استفاده با یک پارچه تمیز و خشک پاک کنید و از مواد شوینده یا الکل استفاده نکنید.
چرا باید از روپوش سربی استفاده کنید؟
استفاده از آن می‌تواند به شما کمک کند تا از خود در برابر اثرات مخرب تابش چشمگیر محافظت کنید. برخی از این اثرات عبارتند از:
- آسیب به DNA: تابش چشمگیر می‌تواند باعث شود که DNA سلول‌های زنده شکسته، تغییر شکل، یا تغییر ژنتیکی پیدا کند. این مسئله می‌تواند منجر به سرطان، بیماری‌های ژنتیکی، یا مرگ سلول‌ها شود.
- آسیب به بافت‌ها: تابش چشمگیر می‌تواند باعث شود که بافت‌های زنده سوختگی، التهاب، نارسایی، یا نکروز (مرگ بافت) داشته باشند. این مسئله می‌تواند منجر به درد، عفونت، زخم، یا عمل جراحی شود.
- آسیب به عملکرد اعضاء: تابش بیش از اندازه باعث می‌شود عملکرد اعضاء حساس بدن مانند قلب، کبد، کلیه، تیروئید، گوناد، چشم، و مغز تحت تأثیر قرار بگیرد. این مسئله می‌تواند منجر به بروز نارسایی عضو، کاهش عملکرد فیزیولوژیک، یا اختلالات عصبی شود.
بنابراین، استفاده از روپوش سربی در زمان‌های لازم به شما کمک می‌کند تا خطرات بالا را به حداقل برسانید و سلامت خود را حفظ کنید.
به طور خلاصه روپوش سربی یک لباس حفاظتی است که برای جلوگیری از عبور تابش چشمگیر به بخش‌های حساس بدن استفاده می‌شود. سرب یک فلز سنگین و چگال است که مولکول‌های تابش را جذب و منعکس می‌کند. برای استفاده صحيح از روپوش سربی، باید آن را بر اساس نوع و مقدار تابشی که قرار است در معرض آن قرار بگیرید، انتخاب کنید. همچنین باید آن را به درستی بپوشید و نگهداری کنید. استفاده از روپوش سربی می‌تواند از آسیب به DNA جلوگیری کند و تغییرات ژنتیکی ناشی از تابش اشعه ایکس در بیمارستان ها را کاهش دهد.
بدون دیدگاه