فهرست مطالب
جلیقه و دامن سربی، محافظی قوی در برابر اشعه ایکس
احتمالا پس از اینکه کلمه جلیقه و دامن سربی را شنیده اید با خودتان فکر کرده اید که یک مد جدید به بازار آمده است. لابد گمان میکنید این مد از لباس های سربی پیروی میکند وگرنه جلیقه و دامن سربی چه کاربردی میتواند داشته باشد؟ ما به شما پیشنهاد میکنیم یک بار دیگر با دقت عنوان را بخوانید. از جلیقه و دامن سربی به عنوان یک محافظ قوی در برابر اشعه ایکس یاد شده است. با اشعه ایکس چقدر آشنا هستید؟ احتمالا نمیدانید که این اشعه در زندگی روزمره ما چه نقشی دارد.
به احتمال زیاد از کاربرد این اشعه مرموز و نقشی که در نجات بشریت دارد، خبر ندارید. هیچ میدانید اشعه ایکس به رشد علم پزشکی کمک بسیاری کرده است؟
آیا میدانید بسیاری از دردهای شما تنها با کمک این اشعه درمان میشوند؟ شاید از خودتان بپرسید اگر این اشعه تا این حد نجات بخش است چه نیازی به محافظت در برابر آن داریم؟
تا به حال به بخش های رادیولوژی مراجعه کرده اید؟ حتما میدانید که در انواع روش های تصویربرداری هیچ شکافی ایجاد نمیشود و تنها با اشعه ایکس از اعضای داخلی بدن تصویربرداری میشود.
این اشعه با اینکه با چشم دیده نمیشود توانایی ورود به بدن را دارد.
پس از آن هر بافت مقادیر مختلفی از اشعه را جذب میکند که این تفاوت در میزان جذب اشعه تصویر را میسازد.
پزشکان قدرت تشخیص درست و درمان بیماری ها را مدیون این اشعه هستند. با همه این ها اشعه ایکس در مقادیر بالا میتواند خطرناک باشد.
به طور کلی اگر کسی به طور مکرر در معرض پرتوهای یونیزان و مواد رادیواکتیو قرار بگیرد ممکن است با بیماری هایی مانند سرطان درگیر شود. این پرتوها قادرند عملکرد اندام ها را دچار اختلال کنند و به تکثیر بی رویه سلول ها منجر شوند. این اتفاق ها در نهایت فرد را با بیماری های مختلف درگیر میکنند.
برای اینکه پرتوکاران و پزشکان به سرطان و دیگر بیماری ها مبتلا نشوند لازم است در طول کار خود از پوشش های سربی مانند جلیقه و دامن سربی استفاده کنند. از این لباس ها در رادیولوژی، سی تی اسکن، سونوگرافی، آنژیوگرافی و… استفاده میشود.
چرا پوشش سربی؟
همانطور که متوجه شدید برای حفاظت از اندام ها در برابر اشعه ایکس از لباس سربی و به طور کلی سرب استفاده میشود. عنصری با عدد اتمی 82 که جزو عناصر سنگین قرار میگیرد. سالیان سال است که از سرب به دلیل چکش خواری و انعطاف پذیری در صنایع گوناگون استفاده میشود. متاسفانه مدت زیادی طول کشید تا دانشمندان متوجه شوند از این عنصر نه تنها در صنعت بلکه در پزشکی هم میتوان استفاده کرد. تا پیش از شناسایی سرب به عنوان محافظ در برابر مواد رادیواکتیو، افراد زیادی جان باختند که یکی از آنها ماری کوری بود. او که عمرش را صرف کشف و علم کرد سرانجام به دست همان علم( مواد رادیواکتیو ) جان باخت.
سرانجام متوجه شدند فلزاتی مانند سرب، طلا و نقره نمیتوانند اشعه ایکس را از خود عبور دهند. با توجه به قیمت طلا و نقره مسلم است که استفاده از سرب به عنوان محافظ عاقلانه ترین کار است. سرب نه تنها در پوشش های سربی بلکه در ایزولاسیون یا سربکوبی نیز استفاده میشود. یکی از پوشش های سربی که در مراکز تصویربرداری کاربرد زیادی دارد، جلیقه و دامن سربی است که در ادامه بیشتر با آن آشنا میشوید.
آشنایی با لباس سربی
همانطور که متوجه شدید پرتوهای یونیزانی که در رادیولوژی استفاده میشوند و همچنین مواد رادیواکتیوی که در پزشکی هسته ای استفاده میشوند با وجود کمک به تشخیص بیماری ها و درمان آنها میتوانند موجب خطرات زیادی شوند. این خطرات کسانی را تهدید میکند که در معرض تابش دهی های مکرر قرار دارند. بنا بر این پرتوکاران و پزشکان باید از لباس های سربی مانند جلیقه و دامن سربی استفاده کنند تا حد زیادی احتمال بروز این خطرات را کاهش دهند. علاوه بر این بهتر است قسمت های حساس بیمار که نیاز به اشعه ندارند نیز توسط پوشش های سربی پوشیده شود. همچنین اگر بیمار در طی تصویربرداری نیاز به همراه داشت، واجب است که همراه بیمار از لباس سربی مانند جلیقه و دامن سربی استفاده کند.
لباس سربی همانطور که از نامش مشخص است از سرب و لاستیک تشکیل شده است. دلیل استفاده از سرب را میدانید اما مطمئنا درباره کاربرد لاستیک به شک افتاده اید. از آنجایی که سرب یکی از فلزات سنگین است، جلیقه و دامن سربی میتواند جلوی حرکت پرتوکار و پزشک را بگیرد. از این رو از لاستیک استفاده میکنند تا خاصیت انعطاف پذیری به لباس های سربی ببخشند.
آشنایی با جلیقه و دامن سربی
فکر میکنید در جلیقه و دامن سربی چه اندازه از سرب استفاده شده است؟ لابد وقتی از لباس سربی صحبت میکنیم روپوشی را در نظر میگیرید که تماما از سرب ساخته شده و بسیار سنگین است. جالب است بدانید تنها 0.25 تا 0.5 میلی متر سرب میتواند از شما در برابر خطرات اشعه ایکس محافظت کند. پوشش های سربی مانند جلیقه و دامن سربی قادر هستند از مغز استخوان فعال هر فرد 75 تا 80 درصد محافظت کنند. البته تاثیر اشعه ایکس بر سلول ها به عوامل دیگری مانند قدرت اشعه، مقدار سرب، وضعیت فیزیکی سرب در داخل لباس، نحوه پوشیدن لباس، مدت زمان تابش دهی و… بستگی دارد.
انواع روپوش سربی
روپوش سربی مانند هر پوشش دیگری انواعی دارد که در ادامه به دو نوع از آنها اشاره میکنیم. روپوش های سربی از لحاظ سبک به دو نوع محافظ از جلوی بدن و محافظ از جلو و عقب بدن تقسیم میشوند. همانطور که از نامشان مشخص است نوع اول تنها جلوی بدن را پوشش میدهند و بیشتر در اتاق های جراحی مورد استفاده قرار میگیرند. نوع دوم جلو و عقب بدن را میپوشانند که جلیقه و دامن سربی در این دسته قرار میگیرد.
جلیقه و دامن سربی
یکی از انواع لباس های سربی که در اتاق عمل و آنژیوگرافی کاربرد گسترده تری دارد، جلیقه و دامن سربی است. این پوشش هم مانند سایر لباس های سربی از 0.5 میلی متر سرب به همراه روکش ضد آب تشکیل شده است که از نفوذ رطوبت و آب به داخل روپوش جلوگیری میکند. این موضوع باعث میشود کارشناس رادیولوژی در هنگام کار با داروها هیچ نگرانی از بابت ریخته شدن آنها روی لباس نداشته باشد. جلیقه از قسمت بالایی بدن محافظت میکند و دامن از قسمت پایینی بدن. از آنجایی که اندام های جنسی حساسیت زیادی نسبت به پرتوها دارند، وظیفه دامن در محافظت از این اندام ها بسیار مهم است. دوخت محکم و قوی این لباس ها به افزایش عمر آنها کمک کرده است. عدم شکنندگی و قابل شست و شو بودن جلیقه و دامن سربی از دیگر ویژگی های آنها است.
همه چیز درباره جلیقه و دامن سربی
نکات مهم در نگهداری پوشش های سربی
از آنجایی که جلیقه و دامن سربی و سایر پوشش های سربی به علت بهره مندی از سرب از قیمت بالایی برخوردارند، برای افزایش طول عمر آنها باید نکاتی را رعایت کرد که در ادامه به آنها میپردازیم.
پس از استفاده از جلیقه و دامن سربی حتما آن را به هنگر یا همان آویز لباس آویزان کنید.
به هیچ عنوان لباس های سربی را تا یا خم نکنید.
مراقب باشید که برای شست و شوی جلیقه و دامن سربی نباید مواد ضد عفونی کننده را به طور مستقیم به لباس اسپری کنید. برای این کار لازم است مواد را به دستمال آغشته کنید و سپس از دستمال برای پاک کردن لباس استفاده کنید.
لباس های سربی نباید به هیچ عنوان به جسم تیز برخورد کنند.
بهتر است روپوش های سربی در جایی خشک و به دور از رطوبت نگهداری شوند.
نگهداری جلیقه و دامن سربی